Opinie: De kennis komt eraan, nu nog de ervaring
Het hoger onderwijs biedt bachelors en masters niet de ervaring waar bedrijven naar zoeken. Hogescholen en universiteiten zouden hun opleiding beter koppelen aan langdurige, kwalitatieve en liefst betaalde stages.
Door Jeroen Poels, oprichter en CEO van Deltaworx, een uitzendbureau voor jobstudenten
Het nieuwe academiejaar is van start gegaan. Duizenden studenten kruipen terug achter hun boeken, strevend naar een diploma dat een toegangsticket voor de arbeidsmarkt moet vormen. Dan studeren ze af. Met een diploma op zak, maar zonder ervaring. En dat terwijl haast alle vacatures ervaring vereisen. Omdat het hoger onderwijssysteem weinig ruimte lijkt te hebben voor praktijkervaring, zijn studentenjobs de enige plek waar studenten wel werkervaring kunnen opdoen. Als je zonder ervaring geen werk kunt vinden, wat is een bachelor- of masterdiploma dan nog waard?
We worden er al heel vroeg door onze ouders op gewezen: enkel hogere studies garanderen succes in ons verdere professionele leven. We blokken er dan vanaf het middelbaar ook keihard voor om die hogere studies te mogen volgen. Want gebogen zitten over studieboeken, dat is waar het in het hoger onderwijs allemaal om draait. Wie dat niet kan, is een vogel voor de kat.
Ook ik was zo’n vogel. Na een diploma via de middenjury waagde ik mij aan een bachelor kmo-management op de hogeschool, maar al op 19-jarige leeftijd hield ik die studies voor bekeken. De theoretische verhalen misten naar mijn gevoel te vaak de praktisch relevante context. Waar kunnen we die statistische formules in onze latere job voor gebruiken? Waarom is die sociale theorie belangrijk voor mijn werk? Op die vragen kon ik geen antwoord formuleren.
Solliciteren
Natuurlijk heeft theorie een belang voor onze maatschappij: zonder de drang naar kennis was de mensheid in het stenen tijdperk blijven hangen. Maar als je weet dat een hoog percentage van de pas afgestudeerde hoogopgeleiden werkloos is, dan weet je dat er iets niet goed zit in het onderwijssysteem. Hogescholen en universiteiten lijken vergeten te zijn waar het echt om draait. Ze willen van studenten wereldburgers maken door hen te overladen met academische kennis.
Kennis is macht, wordt er dan gefluisterd. Maar daardoor focust het onderwijs te veel op het reproduceren van die kennis en te weinig op het aanwakkeren en stimuleren van interesses. Het zijn nochtans die interesses die je werkelijk klaarmaken voor de arbeidsmarkt. En die interesses worden gestimuleerd door praktische ervaring. Juist daar mist het hoger onderwijs heel wat kansen.
“Het onderwijs focust te veel op het reproduceren van kennis en te weinig op het aanwakkeren en stimuleren van interesses”
Nog tijdens mijn studies was ik al begonnen met mijn eigen bedrijf, en met succes. Hoe ik dat deed? Niet met een diploma, maar dankzij de werkervaring die ik zelf doorheen de jaren in verschillende studentenjobs had opgedaan. Het is die ervaring waar het veel van de studenten die nu hun diploma behalen, vaak aan ontbreekt. Zij beginnen nu te solliciteren, maar botsen op een stapel vacatures van bedrijven die telkens een minimum aan werkervaring vragen. Vaak vragen ze zelfs vier of vijf jaar. Toeval of niet, de meeste studies duren 4 tot 5 jaar. Kunnen we beide niet combineren, en studenten die broodnodige ervaring laten opdoen tijdens hun studies?
Het onderwijs houdt voor dat de studenten via stages hun voeling met de realiteit vergroten. Toch biedt nog niet elke opleiding verplichte stages aan. Bovendien is de realiteitszin van de stages slechts beperkt: ze zijn van korte duur en onbetaald. Tegen dat je bent ingewerkt, is het alweer tijd om te vertrekken.
Werken onder gezag
Het zou veel beter zijn als hogescholen en universiteiten hun opleiding zouden koppelen aan langdurige, kwalitatieve stages. En nog beter: stages waar studenten voor betaald worden door de bedrijven waar ze werken. Op die manier hebben de bedrijven er alle belang bij om de student in kwestie op te leiden als bijna-volwaardige medewerker. Geen stagiairs die koffie zetten, maar collega’s die gewoon meedraaien en relevante werkervaring opdoen.
“Studenten moeten tijdens hun stage geen koffie zetten,
maar gewoon meedraaien met de collega’s.”
Verplicht dus studenten om gedurende hun studententijd elk jaar een minimum aantal uur relevante werkervaring op te doen, bijvoorbeeld in de vorm van studentenjobs. Er zijn genoeg studentenjobs die passen binnen het kader van een opleiding. Bovendien leren studenten via eender welke studentenjob soft skills zoals stressbestendig zijn, werken onder gezag, werken in teamverband en nog veel meer. Allemaal vaardigheden die je via ons huidig onderwijssysteem niet leert, maar door bedrijven hoog in het vaandel worden gedragen.
Met kennis alleen onderscheiden studenten zich niet meer van de rest. Met ervaring doen ze dat wel. Vandaag is het dus niet meer de kennis, maar de ervaring die macht op de arbeidsmarkt biedt.
Bron: De Tijd